Auteur: communicatie@tki-bouwentechniek.nl

Parallel aan het staatsbezoek van Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander en Hare Majesteit Koningin Máxima aan België van 20 tot en met 22 juni 2023 vindt de missie klimaattechnologie plaats rond groene waterstof, bouw, mobiliteit en landbouw. Het doel van deze missie is om de samenwerking en kennisuitwisseling tussen België en Nederland te verstevigen met het oog op een duurzame toekomst.

De missie staat onder leiding van minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking, Liesje Schreinemacher. Ingrid Thijssen, voorzitter van werkgeversorganisatie VNO-NCW, is zakelijk missieleider. TKI Bouw en Techniek is partner van het maatwerkprogramma klimaatneutrale bouw met directeur William van Niekerk als trackleader.

De Belgische overheid heeft hoge doelen voor verduurzaming van de gebouwde omgeving en investeert fors in renovatie en nieuwbouw van klimaatneutrale gebouwen. Belgische kennisinstellingen en publieke organisaties, zoals Vito, Vlaanderen Circulair en Embuild, zijn met hun expertise en netwerk misschien belangrijke partners voor de Nederlandse bouwbedrijven. Tijdens de handelsmissie wordt kennis uitgewisseld over de transitie naar fossielvrije bouwmaterialen en bouwplaatsen, de rol van digitalisering bij verduurzaming van de bouw en over de grensoverschrijdende voorwaarden om sneller een klimaatneutrale sector te hebben.

Ben jij actief in klimaatneutrale bouw en heb je interesse in de groeiende markt voor klimaattechnologie in België? Neem dan van 20 tot en met 22 juni 2023 samen met TKI Bouw en Techniek deel aan de economische missie klimaattechnologie naar België. De voertaal tijdens het evenement is Nederlands.

Lees hier meer over deelnamemogelijkheden.

Lees hier meer over het maatwerkprogramma klimaatneutrale bouw waar TKI Bouw en Techniek bij betrokken is.

Het Nationaal Groeifonds kent 100 miljoen toe aan het programma Toekomstbestendige Leefomgeving. Van dit bedrag is 40 miljoen voorwaardelijk, afhankelijk van de resultaten van het programma. De inzet is de (door)ontwikkeling van belangrijke industriële nieuwbouw- en renovatieoplossingen, zoals de toepassing van nieuwe biobased en circulaire bouwmaterialen. Andere speerpunten van het programma zijn het slimmer onderhouden, renoveren en toekomstbestendig maken van bruggen en andere civiele infrastructuur. Dit met nieuwe datatechnologie zoals sensoring en digital twins.

William van Niekerk, directeur TKI Bouw en Techniek, is trots op de toekenning van € 100,- miljoen aan ons programma. “Met meer dan 130 partners en in nauwe samenwerking met de ministeries van BZK en IenW kunnen we aan de slag om maatschappelijke uitdagingen in de fysieke leefomgeving aan te pakken. De investering is een grote impuls tot versnelling, opschaling en een gewenste cultuuromslag. Het gaat leiden tot duurzaam verdienvermogen en modernisering van de ontwerp-, bouw- en technieksector.” Het programma zet zich in voor emissievrije, circulaire en klimaatbestendige gebouwen en infrastructuur wat volledig past bij de missie van TKI Bouw en Techniek.

Inhoud programma
Het consortium heeft drie samenhangende programma’s opgezet over gebouwen, infrastructuur en ecosysteemontwikkeling. Het deelprogramma gebouwen ontwikkelt nieuwe biobased en circulaire bouwmaterialen en ondersteunt de standaardisatie tot industriële (ver)bouwproducten. Dit moet de woningbouwproductie versnellen en ervoor zorgen dat huizen sneller van het aardgas af kunnen. Het deelprogramma infra richt zich onder andere op datagedreven beheer en onderhoud, waarbij innovaties in living labs in de praktijk worden getest. Met de digitale innovaties in de infrastructuur kan onverwachte uitval van bruggen worden voorkomen, zoals gebeurde bij de Mandelabrug in Zoetermeer. Het slimmere beheer en onderhoud moet ook leiden tot minder files.

Uitvoering door consortium
Via publieke opdrachtgevers beoogt het programma met de oplossingen voor gebouwen en infra versnelde marktimpact te realiseren. Dit betekent dat Rijksopdrachtgevers, gemeenten, provincies en woningbouwcorporaties binnen een paar jaar innovaties testen en die gereed maken om op grotere schaal in hun aanbestedingen toe te passen. Binnen de aanvraag zijn alle lagen van de bouwketen verenigd, van ontwerper tot uitvoerder. Vanuit het Rijk werken de ministeries van BZK en IenW mee, die samen verantwoordelijk zijn voor het beleid voor de ontwerp-, bouw- en technieksector. Ook het ministerie van LNV is betrokken. De dagelijkse uitvoering staat onder regie van TKI Bouw en Techniek die dit samenwerkingsverband van in totaal 130 partners uit de ontwerp-, bouw- en technieksector tot stand heeft gebracht.

Het Nationaal Groeifonds (NGF) is een initiatief van de ministeries van Economische Zaken en Klimaat en Financiën. Het fonds is bedoeld om publieke investeringen te doen die bijdragen aan het duurzaam verdienvermogen van Nederland.

Lees hier de samenvatting van het ingediende voorstel.

Lees hier meer over het programma Toekomstbestendige Leefomgeving.

Op 8 februari organiseerde het ministerie van BZK samen met het programma Verbouwstromen, Aedes en Techniek Nederland een rondetafelgesprek. Hugo de Jonge, minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening, ging met bestuurders van woningcorporaties en installatiebedrijven in gesprek over de vraag: ‘Warmtepompen en woningcorporaties: missen we kansen om te versnellen met de uitrol?’ Op deze vraag werd door de aanwezigen bevestigend geantwoord. Er zijn nog veel kansen om de uitrol van (hybride) warmtepompen te versnellen, zeker als we tijdens de uitvoering blijven doorontwikkelen en als we bereid zijn onderling anders samen te werken gericht op de enorme opgave in de bestaande bouw.

Lees hier het verslag van de bijeenkomst en ga naar www.verbouwstromen.nu voor meer informatie over het programma.

Op 16 februari 2023 vond de eerste inspiratiesessie plaats van het TKI Bouw en Techniek programma ‘Regionaal bouwen aan human capital’. Vier regionale samenwerkingsverbanden werken aan de integratie van werken, leren en innoveren in de bouw en installatietechniek op basis van het door TNO ontwikkelde Sharebouw & techniek-concept. Doel van het programma is om skillsontwikkeling van huidige en toekomstige vakmensen en innovatieadoptie in de praktijk te versnellen, een belangrijke randvoorwaarde voor de realisatie van een duurzame, toekomstbestendige leefomgeving.

De partners van het programma waren uitgenodigd om een kijkje te nemen bij de BouwAcademie Amsterdam waar Sharebouw&Techniek al wordt toegepast. Vincent Zijlstra van de BouwAcademie en Goedele Geuskens van TNO lichtten bevlogen hun aanpak toe voor het opbouwen van de learning community met mooie voorbeelden, geleerde lessen en succes- en faalfactoren. Michel van Erkelens van Bouwmensen Amsterdam en een architect gaven de partners vervolgens een rondleiding door het pand en lichtten de verbouwplannen toe.

We kijken terug op een geslaagde sessie, waarin live ontmoeting, onderlinge uitwisseling en inspiratie centraal stonden.

Lees onder het tabje ‘Regionaal bouwen een human capital’ meer over het programma.

De werkconferentie circulaire bouweconomie van 25 januari ’23 was een mooie eerste samenwerking met het Transitieteam Circulaire Bouweconomie, Platform CB’23, Cirkelstad en de City Deal Circulair en Conceptueel Bouwen om circulair bouwen te verankeren in de sector. Met ruim 120 experts op het gebied van circulair bouwen hebben we de status quo van het ‘basiskamp’ besproken en de benodigde acties om ‘samen te klimmen’.

MT-lid Huub Keizers: “Het enthousiasme waar men mee aan de slag is gegaan, was onwijs gaaf om te zien. Het is een uitdaging om de mensen die minder enthousiast zijn straks óók mee te nemen.” Wat Huub in de werkgroepen veel is tegengekomen, is vooral de complexiteit van het thema. “Aan de ene kant hebben we mooie rekenmethodieken. Laten we ervoor zorgen dat we het enerzijds begrijpelijk houden en anderzijds de complexiteit wel voldoende blijven meenemen.” Van belang vindt Huub ook het betrekken van het onderwijs bij de transitie en als het aan hem ligt richten we de blik ook op buiten onze landsgrenzen.

Lees hier het volledige verslag van de bijeenkomst.

De resultaten die deze eerste werkconferentie heeft opgeleverd, krijgen een plek in een werkagenda. In maart ’23 zitten we met de samenwerkende partners om tafel om de opbrengst van de werksessies nader te bekijken. Op basis hiervan stemmen wij af wie wat concreet oppakt. Wij gebruiken deze agenda om gezamenlijk regie te kunnen voeren op het verankerd krijgen van circulair bouwen in de sector. De bedoeling is om een jaarlijkse herijking te doen.

Samenwerkingsmodel

Om de samenwerking tussen de organisaties structuur te geven, hebben de platforms een samenwerkingsmodel opgesteld. Per organisatie is gekeken wie op welk specifiek onderwerp de trekker is. Zo kunnen partijen die met circulair bouwen aan de slag zijn of willen, zien voor welk onderwerp ze in eerste instantie bij welke organisatie moeten zijn.

In het model is het Transitieteam Circulaire bouweconomie trekker voor nationaal beleid, de City Deal Circulair en Conceptueel Bouwen voor opschaling, Platform CB’23 voor harmonisatie, TKI Bouw en Techniek voor innovatie- en kennisontwikkeling en Cirkelstad is de trekker voor leren en kennisdeling. Het onderwerp marktontwikkeling kan nog een trekker gebruiken. Heb je interesse om je bij deze samenwerking aan te sluiten? Mail naar Huub Keizers: huub.keizers@tki-bouwentechniek.nl.

Brede regionale verkenning voor opschaling  Sharebouw & techniek

Op 16 januari 2023 vond de kick-off plaats van het TKI Bouw en Techniek programma ‘Regionaal bouwen aan human capital’. Door middel van een regionale human capital aanpak wil het programma de realisatie van een emissievrije, circulaire en klimaatbestendige leefomgeving versnellen. Deze aanpak is nodig omdat het tekort aan huidige en toekomstige vakmensen met de juiste skills succesvolle innovaties in de ontwerp-, bouw- en technieksector belemmert. Het door TNO ontwikkelde Sharebouw & techniek-concept dat de werelden van werken, leren en innoveren in regionale ecosystemen aan elkaar verbindt, vormt het uitgangspunt van het programma. Door deze werkwijze naar meerdere regio’s op te schalen, levert het programma een bijdrage aan skills ontwikkeling van vakmensen, nu en in de toekomst, en aan innovatieadoptie bij MKB-bedrijven en opdrachtgevers.

Skills ontwikkelen om innovaties te versnellen
Nederland staat zowel voor een grote nieuwbouwopgave als voor de enorme uitdaging om de bestaande bouw energiezuinig, klimaatadaptief en toekomstbestendig te maken. Tegelijkertijd is er een groot tekort aan arbeidskrachten in de ontwerp-, bouw- en technieksector. Ondanks alle inspanningen brengen de huidige werkwijzen in de sector nog niet de versnelling die nodig is. Een belangrijke oorzaak is dat innovaties op het terrein van schoon en emissieloos bouwen, digitalisering, industrialisatie, circulair en biobased bouwen en ketenintegratie om verschillende redenen nog onvoldoende landen in de praktijk. Door de versnippering en beperkte samenwerking tussen bedrijven onderling, tussen bedrijven en onderwijsinstellingen en tussen bedrijven en kennispartners wordt kennis beperkt gedeeld. Van elkaar leren is cruciaal om te kunnen innoveren en innovaties te laten landen in de praktijk. Dit doorbreken vraagt om krachtige regionale ecosystemen die werken, leren en innoveren met elkaar verbinden in de ontwerp-, bouw- en technieksector.

Lopend human capital concept in meer regio’s doorontwikkelen
Het concept Sharebouw & techniek (SB&T) wordt momenteel door de Bouwacademie in de regio Amsterdam ingezet. Het programma zal dit concept in verschillende regio’s en gezamenlijk met MKB-bedrijven, opdrachtgevers, onderwijsinstellingen en kennispartners doorontwikkelen in de praktijk. De lessen van de Bouwacademie worden hierin gedeeld. Bij de start van het programma staan vier regionale samenwerkingsverbanden centraal, getrokken door de innovatiehubs Bouwlab R&Do in Haarlem, SPARK Makers Zone in Den Bosch, Pioneering in Enschede en de innovatiehubs van de Hanzehogeschool en het Alfacollege in Groningen. In de loop van 2023 zullen twee regio’s toegevoegd worden.

In nauwe samenwerking met bedrijven, woningcorporaties, gemeenten en andere relevante partijen wordt het concept van SB&T naar de regionale behoeften vertaald. Vervolgens voeren de regio’s experimenten uit, gericht op:

1. Het (verder) opbouwen van een learning community waar MKB-bedrijven, opdrachtgevers, onderwijspartners, kennispartners, de overheid en andere stakeholders kennis delen en samen opbouwen;
2. Het vergroten van het inzicht in de impact van technische en sociale innovaties op werk en skills (gaps);
3. Het ontwikkelen van aanpakken die (informeel) lerend en innovatief gedrag van medewerkers versterken;
4. Het ontwikkelen van innovaties in het onderwijs en de zij-instroom;
5. Het ontwikkelen van aanpakken gericht op adoptie van technische en sociale innovaties door MKB-bedrijven.

Bij het uitvoeren van de activiteiten werken de regio’s nauw samen. Hierdoor kan sneller worden geleerd en kan wat werkt direct worden opgeschaald naar en doorontwikkeld worden in een andere regio. Bij de afronding van het programma stelt iedere regio een human capital vervolgplan op.

Doorsnijdend thema van TKI Bouw en Techniek
Het programma is onderdeel van het doorsnijdende thema Human Capital van TKI Bouw en Techniek, het topconsortium voor kennis- en innovatieontwikkeling in de ontwerp-, bouw- en technieksector gericht op een toekomstbestendige gebouwde omgeving. TKI Bouw en Techniek is penvoerder van de samenwerking, borgt de koppeling met de landelijke en sectorale human capital agenda en zal de resultaten van het programma op zijn website publiceren. TNO is de inhoudelijk programmamanager, de regionale hubs coördineren de activiteiten binnen de regio’s en de Hogeschool van Amsterdam zal overkoepelend een cultuurevaluatie uitvoeren om het onderlinge leerproces te versterken. Het programma wordt ondersteund door een subsidie vanuit het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties.

Meer weten? Neem contact op met Huub Keizers via huub.keizers@tki-bouwentechniek.nl.

William van Niekerk, directeur van TKI Bouw en Techniek werd door Cobouw geïnterviewd over zijn visie op innovatie in de ontwerp-, bouw- en technieksector. “Innoveren gaat zelden langs de weg van de minste weerstand. Geitenpaadjes leiden niet tot de betekenisvolle, robuuste innovaties die nu nodig zijn.” William geeft aan dat we, geïnspireerd op andere branches zoals de baggerij of de offshore-wind, als topconsortium een klimaat gaan stimuleren van collectieve innovatie waarin georganiseerde herhaling mogelijk is. Partijen moeten anders gaan samenwerken. “Er is zoveel te doen, het zou zonde zijn als we elkaar in de weg gingen lopen bij de aanpak van de maatschappelijke uitdagingen.”

Lees hier het volledige interview.

Foto gemaakt door Suzanne van de Kerk. 

Het Transitieteam Circulaire Bouweconomie, Platform CB’23, City Deal Circulair en Conceptueel Bouwen, TKI Bouw en Techniek, Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en Cirkelstad slaan de handen ineen. Op woensdag 25 januari houden zij in Utrecht een werkconferentie over circulariteit. Deze werkconferentie moet leiden tot één nationale werkagenda om circulair bouwen daadwerkelijk te versnellen, het moet de gezamenlijke opgave scherp krijgen.

Rutger Buch, initiatiefnemer van de werkconferentie: “Het is niet per se nieuw, want de verschillende platforms zijn natuurlijk al lang met allerlei initiatieven bezig. Nieuw is de afstemming van die initiatieven en dat we erop gaan sturen.” Want het blijft niet bij een eenmalige sessie, de partijen buigen zich ook over hun samenwerking. “Dat model laten we op de gezamenlijke bijeenkomst zien. Als we in elkaars verlengde kunnen werken, dan gaan we daadwerkelijk versnellen.”

Het gesprek over de samenwerking leverde meteen al een lijst op met andere organisaties die ze de volgende keer erbij willen hebben. Veel van deze organisaties zijn voor de werkconferentie uitgenodigd en praten dus al mee over de werkagenda. Rutger: “Ik hoop dat veel partijen hun stem laten horen zodat we ze aan de samenwerking kunnen verbinden. Dan gaan we massa creëren.”

Lees het hier volledige interview met Rutger.

In het Stadsblad is tevens een interview opgenomen met Vincent Gruis, voorzitter programma-adviesraad van ons innovatieprogramma Circulaire bouw en infrastructuur en voorzitter van het Transitieteam Circulaire Bouweconomie.