De missie Levensduurverlenging gebouwde omgeving gaat over een maatschappelijke opgave die ons allemaal raakt. Het doel? Het versterken, verduurzamen en verbeteren van bestaande woningen, utiliteitsgebouwen en civiele infrastructuur. Zo zorgen we ervoor dat deze gebouwde objecten niet alleen hun technische levensduur overstijgen, maar ook toekomstbestendig en optimaal inzetbaar blijven. En dit is geen kleine opgave: we hebben het over 8 miljoen woningen, 1 miljoen gebouwen, 87.000 kunstwerken en ongeveer 500.000 vierkante kilometer aan wegverhardingen die we moeten aanpakken.
Dit vraagt niet alleen om een enorme inzet van onze sector, maar ook om een schaalsprong in onze manier van werken – onze productiviteit moet verdrievoudigen. Want de arbeidsproductiviteit stijgt op dit moment maar langzaam, de uitstroom van kennis en ervaring neemt toe en tegelijkertijd blijft de adoptie van digitale technologie achter bij andere sectoren. Dit terwijl digitalisering juist enorme kansen biedt om de productiviteit aanzienlijk te verhogen. Dit zijn grote maatschappelijke en sectorale vraagstukken die we samen moeten oplossen. Als katalysator voor schaalbare innovaties initieert en begeleidt het missieteam van TKI Bouw en Techniek programma’s waarin markt, kennis en overheid samenwerken. Zo versnellen we innovaties die nodig zijn om deze uitdaging aan te pakken.
In dit artikel, het eerste in een reeks van drie, blikken we terug op de belangrijke stappen die we hiervoor in 2024 hebben gezet en delen we onze doelen voor 2025.
2024: De eerste grote stappen
In 2024 hebben we als sector goede vooruitgang geboekt. We hebben met verschillende partners gewerkt aan concrete oplossingen die de gebouwde omgeving sterker, duurzamer en toekomstbestendiger maken.
Woningbouw:
- Versterken: We hebben de funderingsproblematiek onder de loep genomen. De conclusie was helder: de sector heeft onvoldoende capaciteit om de huidige funderingsuitdagingen op te lossen. Dit is voor ons de basis om de samenwerking tussen de bouwsector, gebouweigenaren en kennisinstellingen te versterken in het zoeken naar innovatieve en schaalbare oplossingen.
- Verduurzamen: In het programma Verbouwstromen hebben we samengewerkt aan het versnellen van de verduurzaming van de woningbouw. Door de vraag beter te clusteren, kunnen we bouwstromen voorspelbaarder maken. Dit helpt ons om de verduurzamingsprojecten sneller en efficiënter uit te voeren, wat weer bijdraagt aan de vermindering van de CO2-uitstoot.
- Verbeteren: Tijdens de Woontop is het nieuwe innovatie- en opschalingsprogramma voor woningbouw gepresenteerd. Dit programma kijkt ook naar schaalbare innovaties die bestaande woningen beter benutten en hun levensduur verlengen – precies waar onze missie om draait.
Utiliteitsbouw:
- Verduurzaming: Samen met het ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening en Invest-NL hebben we gewerkt aan het versnellen van de verduurzaming van maatschappelijk vastgoed . We organiseerden een sessie waarin we de belemmeringen voor opschaling in beeld brachten. Daarnaast zijn concrete innovaties ontwikkeld in programma’s als Brains4Buildings, dat helpt om data uit gebouwen beter te benutten voor een duurzamer en comfortabeler gebruik.
- Verbeteren: We zijn actief betrokken geraakt bij het innovatieprogramma voor onderwijshuisvesting. We zorgen voor het inbrengen van innovaties uit de bredere sector. Belangrijke thema’s in dit programma zijn onder andere de inzet van parametrisch werken en industrialisatie.
Civiele infrastructuur:
- Versterken: We hebben de eerste stappen gezet richting een programma voor de versterking van bruggen en viaducten. Ook het Nationaal Groeifonds-programma Toekomstbestendig Leefomgeving heeft belangrijke vooruitgangen geboekt, zoals bij de levensduurverlenging van kademuren.
- Verduurzamen: Binnen het verduurzamen van wegverhardingen hebben we eerste stappen gezet richting een programma om beter inzicht in de staat van bestaande wegverhardingen te verkrijgen. Dit biedt de basis voor slimmer onderhoud en verlenging van de levensduur van onze infrastructuur.
Digitalisering:
Digitalisering speelt een sleutelrol in deze missie. We hebben de rol van artificiële intelligentie en digital twins verder verkend en gepromoot. Een van de resultaten was de publicatie van de Position Paper AI en Levensduurverlenging. Hieruit bleek een grote behoefte aan meer samenwerking en kennisdeling om artificiële intelligentie succesvol toe te passen en de gebouwde omgeving te verduurzamen en te versterken.
Wat hebben we geleerd?
2024 was een jaar van waardevolle leerervaringen. De geboekte vooruitgang is bemoedigd, maar toch blijven er uitdagingen: de adoptie van digitale technologie blijft achter, en er is meer samenwerking nodig binnen de keten om schaalbare innovaties te realiseren.
In het tweede deel van deze reeks zullen we dieper ingaan op de belemmeringen die we zijn tegengekomen, en in deel drie bespreken we de oplossingsrichtingen die we hiervoor hebben geïdentificeerd.
Wat staat er te wachten in 2025?
In 2025 bouwen we verder op de successen van 2024. Waar in 2024 we ons vooral gericht hebben op het initiëren van nieuwe programma’s, willen we in 2025 ons vooral richten op de uitvoering van programma’s. Dit om te komen tot concrete, schaalbare innovaties die bijdragen aan de opgaven waar we voor staan. De programma’s Verbouwstromen en Toekomstbestendige Leefomgeving zullen in 2025 diverse innovaties opleveren die de verduurzaming van de gebouwde omgeving versnellen.
Daarnaast zullen de publiek-private samenwerkingen (PPS) middelen via TKI Bouw en Techniek een nog grotere rol gaan spelen. We verwachten dat begin 2025 een aantal consortia gaan starten en publiceren binnenkort de 2025 regeling waar nieuwe voorstellen voor de PPS-middelen kunnen worden ingediend.
Dit artikel is de eerste stap in een reeks die we begin 2025 delen om jou, als professional in de sector, bij de missie te betrekken. Samen kunnen we deze uitdaging aan en werken aan een duurzamer, sterker Nederland. We kijken ernaar uit om in 2025 met jou samen te werken aan een toekomstbestendige gebouwde omgeving. Wil je meer weten over de missie of de programma’s, neem dan contact op met Bart Brink (bart@tkibt.nl) en/of Anouk Bolsenbroek (anouk@tkibt.nl).
Andere berichten
