O2 – Toolbox emissiereductie bouw
Hoe verlaag ik de stikstofuitstoot van mijn bouwprojecten? Met een eenvoudig rekenmodel kunnen aannemers en opdrachtgevers straks al in een vroeg stadium stikstofemissies én stikstofbesparingen berekenen.
De forse stikstofreductie die noodzakelijk is om de bouw vlot te trekken, vergt een duidelijk inzicht in wat die emissies veroorzaakt. En dat vraagt om één gestandaardiseerde wijze om emissies in te schatten en te berekenen. Daarnaast is er keuze uit veel maatregelen om de uitstoot terug te dringen. Oftewel: welke ingreep levert de grootste besparing op? Inzichten die nu nog grotendeels ontbreken in de bouw, constateert Siem van Merrienboer, logistiek consultant bij TNO en de inhoudelijke expert van dit deelproject. “We merkten dat er nauwelijks betrouwbare data of gestandaardiseerde rekenmethodes waren om de emissies veroorzaakt door het bouwtransport en de inzet van bouwmachines op een bouwplaats te bepalen.”
Meer knoppen om aan te draaien
Daar moet de nieuw ontwikkelde, praktische rekentool in voorzien. Aannemers en opdrachtgevers kunnen hiermee al in een pril stadium van een bouwproject de emissie inschatten. Ze zien wat de grootste drivers zijn en welke emissiebesparende er maatregelen mogelijk zijn.
“Voor dit project hebben we onze kennis van logistiek en transport, gecombineerd met onze ervaringen op het gebied van alternatieve bouwmethoden en duurzame bouwmaterialen”, legt Van Merrienboer uit.
De rekentool is gebaseerd op een eerder ontwikkeld emissiemodel voor bouwlogistiek (zie daarvoor: noxestimator.nl). “Daarmee was de uitstootinschatting redelijk eenvoudig te bepalen op basis van een paar kenmerken van het bouwproject en vele aannames. Het aantal ‘knoppen’ waaraan je kon draaien was echter beperkt. Met de nieuwe tool geven we aan waar de grootste drivers van emissies zitten. Daarmee geven we richting aan welke maatregelen het meeste effect genereren. Denk aan keuzes in bouwmachines, bouwmethodiek en logistiek.” De tool is primair gericht op woningbouw, maar ook voor infrastructuur (GWW) en utiliteitsbouw geeft de tool inzicht in de emissies.
Stapsgewijs verfijnen
Een belangrijk voordeel is dat er ook met minimale input al een redelijk betrouwbare emissieschatting ontstaat, die je stapsgewijs kunt verfijnen. Bijvoorbeeld door precies aan te geven hoeveel bouwmateriaal je gaat vervoeren, of het type machines dat je gaat gebruiken. De tool laat ook de impact van bouwhubs zien. Daarmee kun je met name het transport over de laatste kilometers efficiënter organiseren, vertelt Van Merrienboer. “Op basis van onze eerdere ervaringen blijken bouwhubs vooral van toegevoegde waarde in de afbouwfase, waarin veel inefficiënte transporten plaatsvinden en de ketenregie uitdagend is. Dan heb je het over de laatste 20 procent van het totale bouwtransport. Met een bouwhub bespaar je daar zo’n 70 procent emissies. Op het totale bouwproject is dat dan zo’n 15 procent.”
Scherpere kengetallen
Van Merrienboer, die zelf uit de logistiek komt, leerde door de samenwerking met de bouwspecialisten van TNO vooral veel over de impact op logistiek van de verschillende bouwmethodes. “Om woningen vrijwel volledig prefab in de fabriek te produceren en vervolgens in delen naar de bouwplaats te transporteren, vraagt om een andere logistieke benadering. Wat ik bij dit project ook heb geleerd is dat standaardisatie in de manier waarop we emissies berekenen, veel kan brengen voor de bouw. Ik zie nu nog heel veel onbekendheid op gebied van emissiegetallen en een gebrek aan data voor de kengetallen in het rekenmodel. Mijn hoop is natuurlijk dat de rekentool veel gebruikt gaat worden. Daarom is het ook een publieke tool. Hierdoor worden die kengetallen steeds scherper en de schattingen nauwkeuriger.”
‘Standaardisatie in de manier waarop we emissies berekenen kan veel brengen voor de bouw’
Partner
TNO
Resultaten
Dit project levert een eerste opzet op van een online rekentool. Daarmee kan het totaaleffect op emissies worden bepaald van verschillende emissie-reductiemaatregelen gericht op bouwmethodes, bouwmachines en bouwlogistiek. Deze tool geeft de bouwsector heldere inzichten in de stikstofuitstoot van bouwtransport en de inzet van bouwmachines op bouwprojecten. Door de impact op emissies inzichtelijk te maken, kunnen aannemers en opdrachtgevers in een vroeg stadium optimale keuzes maken ten aanzien van besparende maatregelen.
