P4 – Fijn Wonen
Bouwbedrijf Van Wijnen heeft vroeg ingezet op grootschalige industriële bouw. Inmiddels is er een innovatieve woningfabriek waar woningen geïndustrialiseerd worden geproduceerd. Dit biedt een unieke kans om te onderzoeken wat de emissiereductie van dit soort woningen in de praktijk is, en waar nog bespaarpotentie zit.
Van Wijnen behoort tot de tien grootste bouwbedrijven van Nederland. Al in 2014 startten ze met een geïndustrialiseerd woonproduct voor grondgebonden woningen en appartementen om betaalbare, hoogwaardige woningen in vele variaties te kunnen bouwen. Uiteraard op duurzame wijze. Dit Fijn Wonen-product is jaar na jaar steeds verder geoptimaliseerd. Op het Suikerunieterrein in Groningen staat een pop-up-wijk en living lab met verschillende Fijn Wonen-producten. De grondgebonden woningen en appartementen gaven de inzichten en het vertrouwen om te investeren in een compleet nieuwe woningfabriek voor industriële bouw, die in 2022 opende.
Nog beter inzicht
Jeroen Gerrets, procesmanager bij Van Wijnen, over de doelstellingen van het deelproject: ‘We wilden een gedetailleerd inzicht krijgen in de stikstofdepositie en de CO2-emissies van het complete Fijn Wonen-product. Daarbij spitst het onderzoek zich toe op twee onderwerpen: het doorlichten van het productieproces van de elementen in onze nieuwe Smart Structures 2.0-fabriek, en het bepalen van de emissiereductie op de assemblagelocatie, waar op dit moment nog de meeste uitstoot plaatsvindt.
In de fabriek worden sinds vorig jaar wanden, gevels en vloeren compleet geproduceerd, inclusief installaties. Tevens hebben we VDL in Heerenveen als ketenpartner voor het produceren van badkamers, toiletten en meterkasten die kant en klaar in de woning worden geplaatst. Zo zetten we steeds nieuwe stappen om nog completer en sneller in de fabriek te kunnen produceren bij hogere volumes.’
Emissiereductie op de bouwplaats
Als procesmanager voor de assemblage heeft Gerrets met TNO vooral naar emissiebesparingen op de bouwplaats gekeken. ‘Met het Fijn Wonen-product hebben we al veel minder emissies dan in een traditioneel proces, omdat we veel korter op een bouwlocatie zijn en alles off-site produceren. Waar we nu achter zijn gekomen, is dat de grootste emissiebronnen op de assemblagelocatie de kraan en de transportmiddelen zijn. Op dit moment zijn er onvoldoende elektrische alternatieven, maar de ontwikkelingen gaan wel snel. We willen eind dit jaar een proef gaan doen met de inzet van zo veel mogelijk all-electric materieel om een vergelijking te kunnen maken met de huidige situatie. Daarnaast hebben we onderzocht hoe we nog meer uitstoot kunnen reduceren door transporten efficiënter te benutten. De bespaarpotentie hiervan is naar verwachting fors.’
Emissiearm beton
In de nieuwe all-electric fabriek is de uitstoot minimaal. Winst is vooral nog te behalen in de samenstelling van het beton. Gerrets: ‘De productie van portlandcement (CEMI) is een van de grote bronnen van CO2-uitstoot. Inmiddels maken we gebruik van een eigen betonmengsel met een sterk gereduceerde footprint. Ook gebruiken we een zelf ontwikkelde aardgasvrije curing chamber. Verder werkt de fabriek met zeer korte ketens, just-in-time delivery en een beperkt aantal leveranciers. Dankzij deze productiemethode met dit betonmengsel is de CO2-uitstoot lager vergeleken met de reguliere CEMI-mengsels. De NOx-emissie ligt lager dan bij traditionele maatwerkbouw. Deze cijfers willen we in dit deelproject laten toetsen door TNO en Hedgehog Company.’
Heldere keuzes maken
Wat dit deelproject tot nu toe heeft opgeleverd volgens Gerrets, is kennis en inzicht. ‘Kun je beter twee vrachtauto’s vervangen door elektrische, of bespaar je met een all-electric kraan meer emissies? Dat zijn vragen die we straks eenduidig kunnen beantwoorden met dit onderzoek. Ik hoop dat we hiermee onomstotelijk gaan aantonen dat industriële bouw vanuit een gestandaardiseerd product wezenlijk bijdraagt aan schonere bouwplaatsen.’
‘Ik hoop dat we met dit onderzoek onomstotelijk gaan aantonen dat industriële bouw wezenlijk bijdraagt aan schonere bouwplaatsen’
Partners
- Van Wijnen Smart Assembly 2.0
- TNO
Resultaten
Alle stappen van het productieproces van de woningfabriek worden doorgelicht. Met betrekking tot de on-site-assemblage zullen verschillende grondgebonden Fijn Wonen-woningen worden geanalyseerd op de emissies tijdens de assemblage. Daarnaast zullen op een tweede demo-site de eerste ervaringen worden opgedaan met zero-emissie-materieel.
