P8 – Sustainer bouwsysteem
Sustainer.home is een flexibel, (bijna) emissieloos bouwsysteem voor modulaire woningbouw in hout. Dit deelproject had als doel om het systeem nog breder toepasbaar te maken en het ontwerp- en fabricageproces efficiënter, om uiteindelijk de transitie naar schaalbaar en betaalbaar duurzaam bouwen te kunnen versnellen. Wat is er bereikt?
Inmiddels is Sustainer.home toegepast in bijna honderd vergunningstrajecten in dertig verschillende gemeenten, er zijn rijwoningen en villa’s gerealiseerd, en er staan appartementen gepland. Per woning wordt gemiddeld circa 70 ton CO2 bespaard doordat de biobased bouwmaterialen CO2 opslaan en er nauwelijks impact is van cement, gips en staal. De verregaande prefabricage, inclusief gevelbekleding, afwerkingen, installaties en dakbedekking, zorgt voor een drastische reductie van het aantal transportbewegingen.
Rogier Schuch, Lead Engineer bij Sustainer: ‘Het bouwsysteem reduceert de emissies al substantieel ten opzichte van traditionele bouw. Binnen de stedelijke ontwikkeling willen we het systeem nog flexibeler en breder toepasbaar maken, bijvoorbeeld voor hoogbouw, zodat we ook daar met beton kunnen concurreren. Dat betekent optimaliseren voor grotere dimensies en een nog betere integratie met ketenpartners. Uitdagingen die naadloos aansluiten bij de ambities van Emissieloos Bouwen.’
Hoger bouwen
Door het Sustainer-bouwsysteem geschikt te maken voor hogere gebouwen, wordt het voor architecten en projectontwikkelaars nog aantrekkelijker om duurzaam te bouwen. Schuch: ‘We hebben een haalbaarheidsstudie laten uitvoeren door Luning. In hoeverre is ons systeem geschikt voor hoogbouw en waar zitten de uitdagingen? Met welke elementen moeten we ons model uitbreiden? Daaruit blijkt dat we al best hoog kunnen bouwen met dit systeem. Tot wel tien verdiepingen, en in de toekomst zelfs nog hoger. Wel moet je al vrij snel overstappen op een massieve centrale kern, van beton of CLT. Dan krijg je te maken met hoogteverschillen tussen de modules en de kern, dus daar moeten we verder onderzoek naar doen.’
Vakwerkvloer
Als je hoger gaat bouwen, wordt de vloeropbouw ook belangrijker, legt Schuch uit. ‘Onze modules zijn nu altijd voorzien van een vloer en een plafond, dus je hebt twee balklagen. Alles is ontkoppeld, dat heeft allerlei voordelen, maar de pakketdikte is vrij hoog. Veel ontwikkelaars willen die hoogte terugdringen, bijvoorbeeld omdat het een stuk geveloppervlak of zelfs een hele verdieping scheelt. Daarom hebben we nu een ‘space frame’-vloer ontworpen, met vakwerk tussen de vloerplaten. Hierdoor kan de vloer een stuk dunner worden uitgevoerd, en je kunt er installaties in verwerken. Dit alles draagt bij aan de flexibiliteit van het bouwsysteem.’
Meer inzicht in milieuprestaties
Sustainer wilde ook meer inzicht in de duurzaamheidsprestatie van haar bouwsysteem. Op basis van een LCA moet er vanuit de modellen uiteindelijk een duurzaamheidsscore kunnen worden gegenereerd voor een gebouw. ‘Dat doen we niet alleen om een indicatie te kunnen geven van de prestaties, maar ook om verbeterpunten te identificeren. Zo kan het heel aanlokkelijk lijken om al het staal uit de constructie te halen, maar wellicht leveren andere, kleinere maatregelen een veel grotere emissiebesparing op. Dat LCA-onderzoek is net opgestart, dus hopelijk hebben we over een half jaar de eerste resultaten.’
Ontwerpsoftware op de schop
Een ander belangrijk resultaat van het deelproject is een drastische aanpassing van de ontwerpsoftware. ‘De software is veel beter in staat om live elementen te genereren’, vertelt Schuch. ‘En eenmaal gegenereerd kun je die elementen makkelijker ophalen en gebruiken. Hierdoor wordt de ontwerpsoftware nog betrouwbaarder en ons bouwsysteem nog flexibeler.’
Schuch is zeer tevreden over de resultaten tot nu toe. ‘Dit deelproject heeft ons enorm geholpen om het bouwsysteem verder te verbeteren. Het is een stukje uit een heel lang proces van continu optimaliseren, maar het heeft ons zeker meer inzicht gegeven in de mogelijkheden en prestaties van het systeem.’
‘Het kan heel aanlokkelijk lijken om al het staal uit de constructie te halen, maar wellicht leveren andere, kleinere maatregelen een veel grotere emissiebesparing op’
Partners
- TBI Woonlab Gewoonhout
- Stichting Hout Research (SHR)
- Sustainer Homes
- TNO
- VORM 2050
Resultaten
Het deelproject heeft Sustainer belangrijke nieuwe inzichten gegeven in optimalisatiemogelijkheden van het bouwsysteem, om het breder toepasbaar te maken en emissies verder te reduceren. Voor de stap richting hoogbouw is een aanzet gegeven voor het reduceren van de vloerhoogte, inclusief eerste tests. Voor verdere integratie met ketenpartners wordt gekeken naar een directe koppeling met ingenieursbureaus, zodat zij ook de modellen van Sustainer gaan gebruiken. Al deze resultaten zullen uiteindelijk bijdragen aan een betere beheersing van de emissies.
