Door optredende droogte en een toename in schadegevallen is de aandacht voor funderingsproblematiek in Nederland toegenomen. Het gaat om panden met een ondiepe fundering of een fundering op houten palen en komt op steeds meer plaatsen in het land voor. De Raad voor de Leefomgeving en Infrastructuur stelt voor een sterkere centrale regie te voeren bij de aanpak van funderingsproblematiek (Rli, 2024). Die aanpak kent verschillende pijlers: 

1. Betere informatie over funderingen beschikbaar maken; 
2. Vereenvoudigen/versnellen inspectietechnieken 
3. Vergroten mogelijkheden voor herstel door eigenaren (proces en techniekverbetering) 
4. Vergroten zichtbaarheid van de problematiek en begrip bij woningeigenaren 

Op dit moment worden circa 1000 panden per jaar hersteld. In dit tempo komt een einde aan de problematiek van circa 425.000 panden niet in zicht. 

Doel van het programma

Het doel van Fundering in Beeld is tweeledig: 

1) Betere informatie over funderingen ontwikkelen; 

Er zijn methoden nodig om inschattingen te kunnen maken van de staat van funderingen van panden op regionale schaal in plaats van per pand. Doel is om InSAR-metingen op regionale schaal (schaal van een stad) te benutten om het vervormingspatroon van gebouwen te onderzoeken en, op basis van hun interpretatie, de dominante (of combinatie van) oorzaken van funderingsproblemen te reconstrueren. 

2) Vereenvoudigen/versnellen inspectietechnieken 

Gedetailleerde informatie nodig over de kwaliteit van de fundering is op dit moment alleen via het uitvoeren van een inspectie ondergronds mogelijk (inpandig of aan de buitenzijde). Dit is arbeidsintensief en kostbaar. Om de inspectie van funderingen te verbeteren is toepassing van eDNA een mogelijk, nog geheel nieuw, spoor. Op basis van metingen met een eDNA meter kan in het grondwater vastgesteld worden welke bacteriën en schimmels aanwezig zijn. Door correlatie met aantasting gemeten in monsters van houten palen kan mogelijk aan de hand van een grondwatermonster al een indruk worden verkregen van het risico van aantasting. Dit zou een grote stap voorwaarts zijn en de inspecties versnellen. 

Bijdrage van het samenwerkingsproject aan het PPS‑programma

Beter inzicht in de staat van de funderingen draagt bij aan het zoveel mogelijk beperken van de herstelopgave rondom de funderingsproblematiek. Met deze technieken wordt het naar verwachting mogelijk om eigenaren sneller inzicht te geven in het risico voor hun pand, wat ondersteunend is in de besluitvorming en handelingsperspectieven sterker maakt. 

Korte beschrijving van de activiteiten

1) Betere informatie over funderingen beschikbaar maken; 

Om het potentieel van InSAR voor het beoordelen van het funderingsrisico van gebouwen te bewijzen, worden in overleg met stakeholders twee pilotgebieden geselecteerd. De voorgestelde aanpak kan worden samengevat in de volgende stappen: 

1. Gegevensverzameling. 
2. In kaart brengen van combinaties van bodem en fundering. 
3. InSAR-analyse. 
4. Correlatieanalyse. 

De reikwijdte van deze aanpak is om, per gebouw-bodem-funderingscombinatie, InSAR-bereiken en trends te bepalen die kunnen worden gekoppeld aan een van de oorzaken van verzakking. Als deze trends betrouwbaar genoeg zijn vastgesteld voor de pilotlocaties, worden de trends gepubliceerd en kunnen deze in een vervolgtraject door eenieder worden toegepast. 

2) Vereenvoudigen/versnellen inspectietechnieken 

In dit onderzoek zullen inspectietechnieken worden verkend door middel van een bureaustudie. Het doel is om deze verder te ontwikkelen om sneller en met minder personeel en risico’s funderingen te inspecteren. Er zal een testopstelling in het laboratorium van Deltares worden gebouwd waarin monsters van het grondwater met eDNA genomen en worden vergeleken met houtmonsters uit funderingsinspecties. Hieruit volgt een analyse van de correlatie tussen eDNA en houtmonsters/kwaliteit. Tevens wordt de mogelijkheid onderzocht tot inspectie alleen op basis van grondwateranalyses met eDNA. 

Resultaat

De op InSar gebaseerde trends en bepalende factoren in het funderingsrisico kunnen worden gebruikt voor het voorspellen van schade en risico’s in toekomstige scenario’s. De resultaten van het eDNA spoor kunnen worden gebruikt voor het sneller inspecteren van woningen met houten funderingen.