M4 – Bouwen met stro
Het is een van de biobased bouwmaterialen die goedkoop, duurzaam en snel te verbouwen zijn: stro. Maar hoe is strobouw op te schalen zodat het een waardevolle bijdrage kan leveren aan emissieloos bouwen?
‘Wij maken gezonde woningen van materiaal dat in overvloed voorhanden is’, vertelt Sandra Nap, wegbereider van biobased bouwen en mede-eigenaar van Holland Houtland, een van de partners van het deelproject Gevels bouwen met stro. ‘Bij biobased bouwen wordt vaak alleen gedacht aan hout. Maar hout is relatief schaars en tijdrovend om te verbouwen. Stro daarentegen is een snelgroeier die op veel plekken hout kan vervangen’, vult Rob van Nistelrooij aan. Hij is ook enthousiast over dit ‘bouwmateriaal van de toekomst’. Als eigenaar van Bouwbedrijf Gebroeders van Herpen is hij de bouwpartner van dit project. ‘We zien allemaal dat er iets mis is met het klimaat. Ik ben gaan kijken waar we met ons bedrijf in kunnen specialiseren. Wat ons betreft liggen er mooie kansen in het bouwen met stro. Onze mensen zijn van begin af aan enthousiast en zijn vol passie met dit materiaal aan de slag gegaan.’
Van land tot wand
Stro is nu een bijproduct van de graanproductie, maar is op termijn heel goed lokaal te verbouwen. Van land tot wand, dat is het doel. Waarbij de afstanden binnen de hele keten liefst zo kort mogelijk blijven, om de stikstof- en CO2-uitstoot laag te houden. Dat lukt nog beter met prefab strodelen, die met weinig mensen en materieel op de bouwplaats tot een woning worden geassembleerd. Klinkt veelbelovend. Maar kan het ook op grote schaal worden toegepast? Emissieloos Bouwen bood een uitgelezen kans om dat nader te onderzoeken. Nap: ‘Dit deelproject startten we vanuit een vraag van Ballast Nedam om een zo duurzaam mogelijk huis te ontwikkelen: ONS Natuurhuis. EN|EN architecten, Strotec en Bouwbedrijf Gebroeders van Herpen ontwierpen een biobased rijwoning om op grote schaal te kunnen bouwen. Strobouw is hiervoor zeer geschikt. De stropanelen zijn isolatie en constructie in één en er is een veel kleinere installatie nodig om te verwarmen en te koelen. Dat drukt ook de kostprijs.’
Verder opschalen
Voor ONS Natuurhuis werd een nieuwe bouwmethode ontwikkeld, waarbij de geveldelen van stropanelen direct in de fabriek worden opgebouwd en niet langer op de bouwplaats. ‘Een belangrijke eerste stap, maar bij Holland Houtland zagen we nog meer kansen om het prefab bouwen met stro verder op te schalen’, aldus Nap. ‘We wilden een steilere leercurve en meer tijd nemen om kennis op te doen van deze bouwmethode. Voor dit deeltraject van Emissieloos Bouwen onderzochten we de opschaling op vijf niveaus: naar een business case met een nieuwe fabriek, richting strategie, op de werkplaats, in onze werkwijze, en in de communicatie.’
‘Onze klimaatambities dagen ons uit om met minder materiaal meer te kunnen wonen’
2.000 Strotec-gevels per jaar
Nistelrooij: ‘Er is al veel bereikt met onze nieuwe Strotec-gevel. Vorig jaar hebben we voor het eerst de 2D-geveldelen in onze hal geproduceerd, inclusief kozijnen, ramen en deuren. De volgende stap was het ontwikkelen van een complete woning. Inmiddels staat deze conceptwoning bij ons op het terrein. Om te tonen aan geïnteresseerden en om eigenschappen als geluid en luchtvochtigheid te testen.’ De ambitie is om uiteindelijk 2.000 Strotec-gevels per jaar te fabriceren, op een nieuwe productielocatie die nu in voorbereiding is.
Nap: ‘Onze klimaatambities dagen ons uit om met minder materiaal meer te kunnen wonen. Dat vraagt om een systeemverandering. Niet pas in 2050, het begint echt nu. Dat betekent dat we fouten zouden kunnen maken, maar de grootste fout is om niet te beginnen.’
Partners
- Gebroeders van Herpen
- Strotec
- TNO
Resultaten
- Ontwerp en productie van geïntegreerde prefab 2D-gevels van stro-elementen
- Bouw van een drielaags demogebouw
- Bouw van een modelwoning
- Ontwikkeling van een validatie- en opschalingsstrategie
- Rapportage van vermeden CO2-uitstoot door bouwen in stro, CO2-opslag in het materiaal, NOX-reductie door prefab-bouw
