M2 – 2D-gevelelementen
Biobased gevelelementen die off-site geproduceerd kunnen worden, versnellen de nieuwbouw- en renovatieopgave en dragen bij aan de emissiereductie. ‘Technisch en kwalitatief zijn we al zover, nu is het aan de markt en de beleidsmakers.’
Het eerste prototype van het biobased 2D-gevelsysteem werd onlangs op een beurs aan het publiek getoond. Het grootste compliment? Dat aan bezoekers moest worden uitgelegd dat de gevel volledig uit gerecycled hout is opgetrokken. De technische uitvoering was dan ook in handen van experts: WEBO uit Rijssen en Helwig uit Geleen. Beide timmerfabrieken hebben ruime ervaring met het vervaardigen van gevels, deuren en kozijnen, en werden door TNO aan elkaar gekoppeld voor het ontwerpen en bouwen van dit gevelsysteem.
Emissiereductie aantonen
Ellemieke Henquet, die het project vanuit TNO begeleidde: ‘Met de marktpartijen hebben we een verkenning gedaan van de diverse gevelsystemen en een analyse gemaakt van de milieu-impact. Van een on-site, traditioneel opgebouwde steenachtige gevel tot en met een volledig circulaire prefab gevel van biobased materialen. Vervolgens hebben we gewerkt aan het ontwikkelen van een prototype dat inzichtelijk maakt wat de stikstof- en CO2-emissies zijn van het productieproces en de assemblage op de bouwplaats. Daarmee hopen we objectief te kunnen onderbouwen dat circulair hout en biobased materialen in combinatie met prefab bijdragen aan emissiereductie.’
Recycling is nog uitdagend
Toch blijkt recycling vooralsnog lastiger dan gedacht. Daarom richt een van de andere deelprojecten binnen Emissieloos Bouwen zich op het efficiënter maken van het recycleproces voor hout. Jan Nijmeijer, manager Kwaliteit & Innovatie bij WEBO: ‘Het hout dat vrijkomt uit sloop moet je ontdoen van metaal, zoals spijkers en krammen. En het heeft voor onze gevels niet de juiste afmetingen. Dus moet je het sloophout door vingerlassen en lamineren opwerken naar HSB-constructiehout.’ Woodjoint, dat ook bij andere deelprojecten is betrokken, heeft hout afkomstig uit oude kozijnen, ramen en deuren uit een flat in Purmerend verwerkt tot HSB-hout voor dit project. Hout dat anders zou worden verbrand maar nu wordt hergebruikt, waardoor CO2 langer blijft opgeslagen.
Forse emissiereductie op bouwplaats
Naast de positieve impact van biobased HSB op de CO2-uitstoot levert ook het prefab-bouwproces een flinke bijdrage aan de emissiereductie. Henquet: ‘We zien dat met name de prefab-slag veel logistieke bewegingen beperkt op de bouwplaats. Dat betekent lokaal een forse reductie van de verkeersoverlast en emissies doordat je minder materieel gebruikt.’
Mede dankzij de ruime ervaring van Helwig met het seriematig op grote schaal produceren van prefab voorzetgevels voor renovatieprojecten ontstond een ontwerp voor de circulaire 2D-gevelelementen dat efficiënt kan worden getransporteerd en gemonteerd. Een ander voordeel is dat de gevelelementen flexibel zijn te gebruiken voor renovaties van uiteenlopende constructies.
‘Zaadje is geplant’
Binnenkort krijgt het gevelconcept zijn vuurdoop. Bart Voortman begeleidt bij WEBO een aantal innovatieprojecten. ‘In de regio Rijssen-Holten gaan wij een modelwoning renoveren waarin al onze duurzame innovaties samenkomen, inclusief de gevelelementen. Dat geeft ons de kans om waardevolle ervaringen op te doen, én om fouten te maken. In dit deelproject hebben we met alle partners aangetoond dat we nu al een goed product kunnen maken met gerecycled hout. Nu moet het gesprek worden gevoerd met beleidsmakers, opdrachtgevers én de samenleving, om het ook commercieel tot een succes te maken.’ Frank Helwig vult aan: ‘Dit is de aftrap geweest. Mensen moeten enthousiast worden, het moet gaan leven. Het zaadje is geplant, nu moet het gaan groeien.’
‘Het zaadje is geplant, nu moet het gaan groeien’
Partners
- Helwig Timmerfabriek
- WEBO Kozijnen en HSB-elementen
- Weekamp Deuren
- VORM 2050
- TNO
Resultaten
Drie verschillende 2D-gevelvarianten zijn doorgerekend op hun impact op emissies. Vervolgens is een systeemontwerp en eerste prototype gemaakt voor serieproductie van een gevelelement waarmee stikstof- en CO2-emissies worden gereduceerd ten opzicht van traditionele gevelelementen. Dit product wordt in de praktijk getest in een modelwoning die door WEBO samen met timmerfabriek Helwig en deurenfabrikant Weekamp wordt gerealiseerd.
